Ghennàrgiu 2018 – Ars Venandi
I Savoia a caccia in Sardegna
26 Marzo 2021
I tordi di Oliena
5 Giugno 2021
Mostra tutto

Ghennàrgiu 2018

Su bentu, in custa istajone insòlita de catza, at fatu de maere, no at pròidu nudda e finas su sole, chi in logos nostros aturat de prus, at fatu s’incrara cua.

Est torradu imbetzes su Bentu, su chi connoschiamus a unu tempus, forte, barrosu, isprenetosu, a leare torra possessu de s’antiga ìsula sua.

Custa est istada sa resone chi m’at indoidu a cambiare logu de catza e de “contoniare a domo” , in ue apo catzadu dae prus de trint’annos, in ue ogna ungrone est un’ammentu ispantosu, in ue apo coladu dies de catza chi non m’apa a ismentigare mai paris cun is amigos meos comente a Benedetto, a Cesare e a babbu meu, semper paris, in ue s’ammentu de is canes mios est aici forte chi mi partet galu de ddos bìdere currende… Snoopy, Perù, Zazà, Zoe e immoe Paco!

In prus, e non petzi pro cussu, so recuidu “a domo” pro non serrare custa istajone de catza sena donare is onores, cun un’istrinta de manos, a duas persones istravanadas chi m’ant retzidu che a unu fìgiu e m’ant onoradu de s’amighèntzia issoro dae semper, inditende·mi sa sabidoria issoro, cussa de sa gente de su sartu, de is pastores de Sardigna.

Persones de àteros tempos… de faeddu, babbu e fìgiu, Sebastiano e Antonio, pastores de medas generatziones.

Sa die de catza

Lompo prima de issos e serradu su portale mi leo su caminu in betada chi andat conca a sa sienda, su caminu est ancora bonu, mancari is ùrtimas abbas. Abèrgio su portale de s’intrada e mi firmo comente a semper a costadu de su cuile.

Est galu iscuridu e iseto s’arbeschidòrgiu in su mudìmine segadu dae su tzàulu de is canes a guàrdia de s’arede de su bestiàmine, chi non mi connoschent prus.

A pustis, cuncordadu su fusile e postos is cosìngios de pedde, cun Pacu a fune, passamus in mesu a s’erbàriu mannu finas a sa làcana.

Addai de sa muredda ddue teniat unu pranu mannu cun mudregos atraessadu in mesu in mesu dae un’abbadinàrgiu mannu in ue, a note, paschiant is bicatzas.

Est pretzisu a s’apostare, pro ite calicunu pigione cogiadu podet èssere galu paschende.

Paco est giai ativu e deo connoschende bene su logu, isco chi is bicatzas si nche sunt ispostadas a probe, in is acuiladòrgios fitianos issoro, e sende chi dae su cumentzu de s’istajone est sa primu borta chi “torro a domo”, oe pro mene diat a pòdere èssere sa die giusta e su logu giustu.

Paco, a dae in antis de mie, est giai alutende is origras e sighet a andare cun prudèntzia, mancari no apat puntadu galu nudda, colat in mesu a su mudregu priu e a conca bàscia. Totu in una si puntat, abbarrat firmu pro unu paghitu, sighit a andare e si parat torra a tres pees in una predàile crarosa, finas a cando sa bicatza si nde istacat e si nche bolat bàscia, silena e foras de tiru, atraessende s’iscra in unu bòlidu, isparende a sa vista.

Tant’e capeddu!!!

Paco si furriat fache a mie, mi càstiat unu pagu e posca sighet, s’allargat e serrat unos trinta metros prus addai ,e a pustis… si parat torra!

In deretura mi dd’aprèsiu a bellu a bellu e nde torrata a essire una bicatza totu avolotada ma, comente a s’àtera, silena e foras de tiru.

Sa catza est gasi, penso tra me e me, e su bellu de sa catza sunt pròpiu is ùrtimas bicatzas de istajone… si sunt lòmpidas finas a inoghe no at a èssere pro de badas!

Ant’àere cumpresu su chi est pro acuntèssere?

Mi firmo a pompiare a calleddu, unu drahthaar chi disanimadu colat dae una banda a s’àtera de cussu paris in chirca de is duas feras, chi tantis si nde sunt andadas!

Aiat cumpresu chi fiant incue, ma no ddas aiat nen bidas ne intesas e pro custu non teniat assèliu…

In fines torrat, ddi naro duos faeddos de consolu e ddi fatzo unu carignu, posca sighimus conca a su logu in ue una de is duas bicatza, chi deo aia bidu, si diat dèpere èssere aterrada.

Aiamus sighidu a catzare uru uru a s’iscra, ma Paco iscudet prus a bàsciu, in ue su boscu est prus carcu e prus s’istèsiat, prus deo ddi pòngio fatu.

Su terrinu est afoghiadu, is ùrtimas abbas ant furriadu su logu a su naturale suo. Calleddu sighet a andare, semper prus impunnadu, finas a cando non s’intendet prus su sonu de su pitaolu e iscumparet imbusciadu dae su mudregu e dae is matas.

A pisi iscero sa coedda bianca sua… m’isposto a pagu a pagu e agatu unu logu pro m’apostare. Paco s’apratat e sighet a andare in mesu a sa tupa de mudregu pro unos cantos metros… ancora in silèntziu pro unu momentu chi pro me est sena fine, posca sa bicatza s’istacat de ue fiat istichida e iscudit unu bòlidu bàsciu a manu manca, in mesu a is matas.

Custa bia puru tantu de capeddu, ma est andada bene a nois.

Lasso a calleddu su tempus de andare a nde boddire sa catza sena dd’apretare e sighimus a andare fatu fatu de filada chi aiamus leadu prima.

In s’uru de su paris passo in mesu a is rocas pro inghiriare su tretu a boscu, limitadu dae su pranu, pro evitare chi si sa bicatza s’èsseret aterrada calarit in su bacu a suta, ma in s’ora chi soe pensende totu custu, paro origra a su pitaolu chi non sonat prus.

Non s’intendet prus… chirco a calleddu e ddu bio firmu a presu de unu matone de mudregu in mesu a su nudda.

M’aprèsiu cumbintu ca sa bicatza si nche bolet dae unu momentu a s’àteru, ma non si biet nudda, a su puntu ca penso a una firma galu caente, tando m’aposto unu pagu de costadu a Paco chi movet is ogros ebbia pro mi castiare, comente chi bòlleret cunfirmare sa presèntzia de sa bicatza de fronte a issu… e iseto, chìrdinu, che a issu etotu.

Su tempus pariat s’èsseret firmadu… Tocat a isetare, ma mancari gasi no abùngiu su cane… iseto!

A pustis de unu bellu pagu de ora, no est sa prima bia chi ddu bio, Paco si movet pistende cun su pee unu fundu de mudregu e sa bicatza si nche bolat a manu bona, dereta, a prumu, firmada petzi dae sa prima iscopetada. Ruet prus addai, in mesu a su padru, tra is pedras.

Custa bia su riportu est a vista cun cunsigna lestra.

Càstio su relògiu, sunt is 10:30, tenimus galu s’ora de pònnere in sa catzadora un’àtera bicatza e cun passièntzia amus istruncadu s’iscra passende dae sa basciura… in ue non mancat mai de ddue tènnere bicatzas.

Est una die frida, su tempus giustu pro calleddu chi sighit a caminare comente chi esseret deretu de cumentzare, su caminamentu est unu pagu a trinchisci e unu pagu fuende, ma semper atentu in sa chirca, a bias peri iscrupolosu.

Semus a presu de s’abbadinàrgiu e Paco non perdet s’ocasione de s’infriscare e poi sighet conca a sa suereda prus imburtadu de prima, ma apresiende·si a is matas abrandat su passu, uvretende finas a si firmare totu.

Sa tupa de matedu est in cue a pagu tretu e a pustis de àere finidu de s’apuntare, a passu lèbiu, sighit in cussu filu… posca si torrat a firmare casi in s’uru… deo so fatu fatu a issu e nde aprofito de una pedra pro mi pònnere in posta e fàghere craru addai de su boscu.

Calleddu movet una pariga de passos e si torrat a puntare cara a mie… in una furriada de ogros sa bicatza nde dd’istupat in punta de su nasu, e cun un’àrchidu chircat de brincare sa cresuri, ma s’iscopetada dda pitzigat in prenu.

Un’antada de pinna nde ruet a bellu in su mudregu e Paco nch’est imbucadu in mesu a sa tupa e nd’est torradu a essire cun sa bicatza in dentes sena dd’istrìnghere meda…

Sa tertza e ùrtima bicatza de sa die e de s’istajone!

Làstima de no èssere “torradu a domo” calicuna die a in antis, sa catza est peri custu…

Cando ses cusciente de no ischire comente at a andare.

Immoe non m’abbarrat che torrare e saludare is amigos, Antonio e Sebastiano, e cun cust’ùrtimu, in s’ora chi su fìgiu acabat de traballare, de mi sètzere in sa tziminera e iscurtare is contos suos.

A medas annos… (comente s’ùsat a nàrrere nois cando auguramus de nos torrare a bìdere pro un’ocasione ricurrente comente un’anniversàriu, pro medas e medas annos ancora).

 

Testi di Efisio Pitzalis – Esperto di lingua sarda Ivan Marongiu

Facebooktwittergoogle_plusredditpinterestlinkedinmail

Lascia un commento

Il tuo indirizzo email non sarà pubblicato. I campi obbligatori sono contrassegnati *